Amsterdam groeit! Die groei geldt voor alle leeftijden en ook voor ouderen. Tot 2040 stijgt het aantal Amsterdamse 65 plussers van 105.000 in 2018 tot 170.000 in 2040. Bijna de helft van deze stijging komt door toename van het aantal ouderen met een niet-Westerse herkomst. Deze groep zal tot 2040 gaan verdrievoudigen en krijgt vaak eerder te maken met gezondheidsproblemen. Ook bereiken mensen steeds vaker een hogere leeftijd, waardoor meer mensen te maken krijgen met een chronische aandoening zoals artrose, nek- en rugklachten, diabetes en dementie. Bovendien stijgt het aantal mensen met meerdere aandoeningen tegelijk. Uiteraard is de inspanning van Amsterdam en haar partners erop gericht mensen zo lang mogelijk gezond te laten leven, dus de gezonde levensjaren zijn hier extra van belang.

De toenemende omvang en complexiteit van aandoeningen en ziekten, hebben een enorme impact op de zorgvraag. Het RIVM heeft berekend dat de nationale uitgaven aan de gezondheidzorg in 2040 stijgen naar 174 miljard euro; een verdubbeling van de zorgkosten ten opzichte van 2015. Het stelt ons voor een grote opgave met als inzet dat Amsterdamse senioren op een prettige manier in hun vertrouwde omgeving ouder kunnen worden. En daar waar zorg en ondersteuning nodig is, ouderen zoveel mogelijk zelf regie houden.

De ontwikkeling van een vergrijzende stad zien we niet alleen in Amsterdam, maar door in Europa. Sterker, sommige steden zoals Zaragoza zijn al veel sterker vergrijsd dan Amsterdam. Hoe gaan anticiperen deze steden op de veranderende demografie in hun stad en wat kunnen we daarvan leren? Dat vormde het vertrekpunt om met acht Europese steden een vergelijkende de studie te doen naar de strategieen gericht op (gezond) ouder worden; de ESPON studie.

Het heeft geleid tot gedetailleerde inzichten in de demografie van de verschillende steden, hoe ouderen daarin het leven in hun stad ervaren en hoe vanuit de gemeenten beleidsmatig wordt op ingezet. Daarnaast heeft het geleid tot een mooi overzicht met inspirerende projecten en programma’s gericht op ouder worden in de stad. Denk aan initiatieven op het terrein van vervoer, intergenerationele activiteiten, bewustwording en wonen. Ondanks deze mooie voorbeelden laat het rapport ook zien dat steden nog maar aan het begin staan van de vergrijzing en worstelen met de wijze waarop ze de stad hierop moeten toerusten.

Het rapport biedt mooie aanknopingspunten om hier op verder te bouwen en hetgeen te doen wat voor nu en in de toekomst nodig is om de stad een plek te laten zijn, waar je prettig en gezond ouder kunt worden. Amsterdam zal dit jaar een verdiepende strategische studie naar de impact van vergrijzing op de stad uitvoeren. Dit rapport zal in die studie meegenomen worden.

Tom van Benthem, Johan Ost

Gemeente Amsterdam

ESPON ACPA – Europese steden aanpassen aan vergrijzing